Jelita pełnią bardzo ważną funkcje w organizmie człowieka odpowiadają bowiem za procesy trawienia i wchłaniania substancji odżywczych. Jelita dzielą sie na jelito cienkie i jelito grube. Błona śluzowa jelita cienkiego jest pofałdowana i pokrywają ją kosmki jelitowe, które odpowiadają za wchłanianie substancji odżywczych. Jelita w dwudziestu procentach są odżywiane przez krew zaś w osiemdziesięciu procentach przez pokarm znajdujący się w jelitach. Substancję odżywcze strawione w jelitach przez naczynia krwionośne dostają się do krwi, więc ważne jest abyśmy zwracali uwagę na to co jemy. Oznacza to, że zarówno dobre jak i złe składniki znajdujące się w naszej żywności dostają się do naszego krwioobiegu - jesteśmy wiec tym co jemy.
Jelita zasiedlone są przez mikroflorę jelitową, która pełni wiele ważnych funkcji w organizmie m.in. odpornościową. Mikroflora jelita ma zasadniczą funkcję w procesie trawienia m.in. odpowiada za fermentację niestrawionych resztek pokarmowych oraz śluzu wytworzonego przez nabłonek jelit. U osób dorosłych przewód pokarmowy jest zasiedlony głównie przez bakterie beztlenowe m.in. Bacteroides, Bifidobacterium, Eubacterium, Clostridium, Lactobacterium. Bakterie tlenowe stanowią mniejszość mikroflory jelitowej i są to m.in. Enterococcus i Enterobacteriacaeae. Skład mikroflory jelitowej jest inny u każdego człowieka podobnie jak linie papilarne. Mikroflora jelitowa odpowiada również za utrzymywanie szczelności jelit co zapobiega przedostawaniu się niepożądanych substancji z jelit do naszego organizmu.
Jak odżywiać prawidłowo jelita?
W budowaniu odpowiedniej flory jelitowej biorą udział m.in. mleczne napoje fermentowane. Mleczne napoje fermentowane są to produkty otrzymane z mleka pełnego, normalizowanego pod względem zawartości tłuszczu lub odtworzonego z mleka w proszku, które poddane zostały procesowi fermentacji prowadzonej przez swoiste drobnoustroje, charakterystyczne dla danego rodzaju napoju. Napoje te zawierają dobre bakterie, które wspomagają skład mikroflory jelit m.in. Lactococcus, Leuconostoc, Lactobacillus oraz bakterie kwasu mlekowego w zależności od danego typu napoju.
Napoje te charakteryzują się wysoką wartością odżywczą, są źródłem witamin z grypy B (głównie ryboflawiny) oraz składników spożywczych ( głównie wapnia, fosforu, potasu, magnezu i cynku) oraz w zależności zawartości tłuszczu witaminy rozpuszczalne w tłuszczach A, D, E i K. Zawierają one mniejszą ilość laktozy w porównaniu do mleka, gdyż zostaje ona rozłożona podczas procesowi fermentacji tych produktów. Napoje te są dobrym źródłem dobrze przyswajalnego białka z diety. Należy wybierać naturalne mleczne napoje fermentowane oraz unikać ich smakowych odpowiedników, gdyż zawierają one w swoim składzie dodawany cukier, który może powodować, że wartość energetyczna napoju może wzrosnąć o 100%.
Do mlecznych napojów fermentowanych należą m.in. kefir, kumys, maślanka, jogurt, mleko acidofilne.
Błonnik pokarmowy
Błonnik pokarmowy (włókno pokarmowe) są to substancje nierozpuszczalne w kwasie i alkoholu, które zmniejszają wartość energetyczną pokarmu i nie ulegają enzymatycznemu trawieniu w przewodzie pokarmowym człowieka. Dzieli się on na:
- nieskrobiowe polisacharydy (celuloza, hemicelulozy, pektyny, polisacharydy roślin morskich, gumy i śluzy roślinne) - występują one w owsie, nasionach roślin strączkowych, gumie guar, jęczmieniu, jabłkach, owocach cytrusowych, truskawkach, marchwi, otrębach, warzywach, mące pszennej z pełnego przemiału, pełnych ziarnach zbóż,
- ligniny - występują one w dojrzałych warzywach, owocach, pszenicy i nasionach.
Wpływa on korzystnie na czynność przewodu pokarmowego po przez:
- zmniejszenie czasu pasażu jelitowego i zwiększenie objętości stolca,
- stymulowanie procesów fermentacji w jelicie grubym,
- obniżenie we krwi stężania cholesterolu ogółem i cholesterolu frakcji HDL,
- obniżenie we krwi poposiłkowego stężenia glukozy i/lub stężenia insuliny.
Największą zawartość błonnika pokarmowego znajdziemy w nasionach roślin strączkowych oraz orzechach (15-20g/100g), następnie w owocach suszonych (6-13g/100g) i w produktach zbożowych z pełnego przemiału (2-14g/100g) oraz w owocach świeżych (0,3-8g/100g) i warzywach świeżych (0,5-5g/100g).
Kiszonki owoce i warzywa
Podstawą procesu kiszenia (kwaszenia) jest fermentacja mlekowa a czynnikiem utrwalającym jest kwas mlekowy. W Polsce procesowi kiszenia podaje się ogórki, białą kapustę ale mogą również być kwaszone soki warzywne - głównie z buraków oraz warzywa m.in. buraki ćwikłowe, kapusta pekińska, pomidory, czosnek, grzyby i oliwki. Ta metoda utrwalania żywności zachowuje dobrze składniki odżywcze surowca, głównie witaminę C oraz składniki powstające podczas kiszenia m.in. kwasy organiczne, bakterie fermentacji mlekowej korzystnie działają na perystaltykę jelit oraz biorą udział w regulacji ciśnienia krwi.
dietetyk Piskorska Barbara
Kopiowanie niniejszego artykułu lub jego części jedynie za pisemną zgodą autora. Dzielenie się artykułem poprzez podanie linka do niego, jak najbardziej zalecamy.
Bibliografia:
- W. Marlicz, L. Ostrowska, I. Łoniewski, Flora bakteryjna jelit i jej potencjalny związek z otyłością, Via Medica, 2013, s.21.
- F. Świderski i B. Waszkiewicz-Robak, Charakterystyka, podział oraz ocena towaroznawcza przetworów owocowych i warzywnych, Towaroznawstwo żywności przetworzonej z elementami technologii, Wyd. SGGW, Warszawa, 2010, s.354-356.
- J. Gawęcki, Błonnik pokarmowy, Żywienie człowieka podstawy nauki o żywieniu, Wyd. PWN, Warszawa, 2010, s.160-166.
